Творческая история пьесы «Гөлҗамал» («Гульжамал») в зеркале переписки Н. Исанбета с С. Гиззатуллиной-Волжской
https://doi.org/10.26907/2074-0239-2022-69-3-180-187
Аннотация
Данная статья посвящается творческой истории пьесы Наки Исанбета «Гөлҗамал» («Гульжамал»), имеющей несколько редакций. В работе вводятся в оборот новые источники: переписка Н. Исанбета с легендарной артисткой татарского театра С. Гиззатуллиной-Волжской, юбилейная научная статья «Татар театры 25 ел эчендә» («Татарский театр в течение 25 лет»), заявления драматурга в адрес руководства ТГАТ им. Г. Камала и ТАССР. На основе анализа этих источников выявлены этапы работы Н. Исанбета над пьесой, очерчены детали авторского замысла, определен круг первоисточников, которыми воспользовался драматург при создании произведения об истории татарского театра. В статье охарактеризованы творческие контакты двух известных деятелей татарской культуры. В работе систематизирован материал по степени изученности пьесы и истории бытования одноименного спектакля на татарской сцене. Доказано, что произведение стало данью уважения Н. Исанбета С. Гиззатуллиной-Волжской.
Ключевые слова
Об авторе
М. Хабутдинова
Казанский федеральный университет
Россия
Россия
Милеуша Мухаметзяновна Хабутдинова, кандидат филологических наук,
доцент
420008
Кремлевская, 18
Казань
Список литературы
1. Кашшаф Г. Беренче артистка: С. Гыйззәтуллина-Волжскаяның тормыш һәм иҗат юлы. Казан: Татар. кит. нәшр., 1958. 50 б.
2. Итоги конкурса на лучшую пьесу // Красная Татария. 1945. № 132. 7 июля.
3. Татар телендәге иң яхшы пьесаларга конкурс тәмам булды // Кызыл Татарстан. 1945. № 137. 14 июля.
4. Исәнбәт Н. Сәхибҗамал Волжская: 5 пәрдәлек драма: (әдәби вариант) // Совет әдәбияты. 1945. № 9. 8–32 б.; № 10. 14–45 б.
5. Ханзафаров Н. Г. Нәкый Исәнбәт драматургиясе. Казан: Татар. кит. нәшр., 1982. 190 б.
6. Арсланов Г. Наки Исанбет. «Гөлҗамал» // 100 лет. Татарский государственный академический театр имени Галиасгара Камала : в 2 т. Т. 1. Спектакли. Казань: изд-во «Заман». С. 307–309.
7. Арсланов Г. «Гульжамал» Н. Исанбета и П. Исанбета – спектакль о первой татарской актрисе // Вестник Казанского государственного университета культуры и искусств. 2014. № 4.1. С. 60–63.
8. Игламов Н. Наки Исанбет «Гульджамал» // 100 лет. Татарский государственный академический театр имени Галиасгара Камала : в 2 т. Т. 1. Спектакли. Казань: изд-во «Заман». С. 310–312.
9. «Гөлҗамал» // Азат хатын. 1964. № 1. Б.22.
10. Абдуллин И. Беренче йолдыз // Кызыл таң. 1963. № 159. 7 июль.
11. Агиш С. Үткәннәрне искә төшерде // Сов. Башкортостаны. 1963. № 162. 11 июль.
12. Кашшаф Г. Күмәк иҗат тантанасы // Соц. Татарстан. 1963. № 225. 22 сентябрь. 3–4 б.
13. Котлыйбыз (Асия Галиева белән интервью) // Соц. Татарстан. 1963. № 219. 15 сентябрь.
14. Кумысников Х. Өлгерү чоры // Соц. Татарстан. 1963. № 85. 11 апр.
15. Кумысников Х. Правда искусства // Сов. Татария. 1963. 21 сентября. С. 3.
16. Кумысников Х. Чор героикасы // Соц. Татарстан. 1964. № 277. 22 ноября.
17. Подлинно народное искусство всегда побеждает // За педагогические кадры. 1964. № 10(590). 17 марта. С.2.
18. Усманова Р. Муллам наперекор // Театральная жизнь. 1964. № 4. С. 15–16.
19. Высокие идеи в дырявых штанаx // Восточный экспресс. 2007. №11. 15 марта. С. 38.
20. Игламов Н. В защиту «Гульжамал», или Эй, кто на новенького?... // Республика Татарстан. 2007. 22 марта. С. 15.
21. Мулланурова Р. Һиммәт агачыннан өзелгән... // Сөембикә. 2006. № 12. 20–21 б.
22. Рахман Р. Кеше көлә, мин елыйм // Мәдәни җомга. 2007. 16 март. 6, 12 б.
23. Татар театрына ничә яшь? // Ватаным Татарстан. 2007. № 68–69. (25497–25498). 15 б.
24. Юнысова А. «Гөлҗамал» // Ватаным Татарстан. 2007. № 62–63. (25491–25492)/ 6 апрель.
25. Н. Исәнбәтнең С. Гиззатуллина-Волжскаяга язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 1945 ел. 31 март. 6 б.
26. Н. Исәнбәтнең С. Гиззатуллина-Волжскаяга язган хаты // Н. Исәнбәтнең архивы. 1963 ел. 1 б. Гәрәб шрифтында.
27. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты Яңа ел котлауы белән // Исәнбәтнең шәхси архивы. Датасыз. Ижевск. 1 б.
28. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган почта карточкасы // Исәнбәтнең шәхси архивы. 28. 09. 1945. Ижевск. 1 б. Кириллицада.
29. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган телеграммасы. // Исәнбәтнең шәхси архивы. Датасы билгесез. Кириллицада.
30. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. Датасыз. Ижевск. 5 б. Кириллицада.
31. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. Датасыз. Ижевск. 2 б. Кириллицада.
32. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 16. 05. 1945. Буинск. 1 б. Гәрәб шрифтында.
33. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 23. 05. 1945. Буинск. 2 б. Гәрәб шрифтында.
34. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 11. 07. 1945. Ижевск. 2 б. Кириллицада.
35. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 14. 09. 1945. Ижевск. 3 б. Кириллацада.
36. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 18. 11. 1945. Ижевск. 4 б. Кириллицада.
37. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 11. 12. 1945. Ижевск. 2 б. Кириллицада.
38. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә почта карточкасы // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 23. 12. 1945. Ижевск. 1 б. Кириллицада.
39. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 23. 03. 1947. Ижевск. 3 б. Кириллицада.
40. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 17. 11. 1965. Ижевск. 2 б. Гәрәб шрифтында.
41. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган хаты // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. 10. 01. Елы юк. Ижевск. 1 б. Кириллицада.
42. С. Гиззатуллина-Волжскаяның Н. Исәнбәткә язган почта открыткасы. Датасы билгесез. Кириллицада.
43. Исәнбәт Н. Бу әсәр түбәндегеләрдән чыгып эшләнде // Н. Исәнбәт шәхси архивы. Кульязма. 1 б.
44. Нәкый Исәнбәт. / Төз. М. Хәбетдинова. Казан: «Җыен» фонды, 2022. 736 б.
45. Исәнбәт Н. Татар театры 25 ел эчендә // Н. Исәнбәтнең шәхси архивы. Кулъязма. Датасыз. 38 б.
46. Н. Исәнбәтнең Татар Академия Театры Сабитовка язган хаты // Н. Исәнбәтнең архивы. Кульязма. 25.09. 1963 ел. 2 б.
47. Заявление Н. Исанбета в Министерство культуры ТАССР // Архив Н. Исанбета Машинопись. 3 с.
48. Гыйззәтуллина-Волжская С. Татар театры турында истәлекләрем // Татар театры. 1906–1926. Казан, 1926. 133–151 б.
49. Гыйззәтуллина-Волжская С. Сәхнә юлым // Совет әдәбияты. 1945. № 1. 85–98 б.
50. Сәхибҗамал Гыйззәтуллина-Волжская. Казан: «Җыен» нәшр., 2012. 480 б.
51. Исәнбәт Н. Сайланма әсәрләр : 4 т. Т. 4. Пьесалар. Казан: Татар. кит. нәшр., 1989. 5–116 б.
Рецензия
Для цитирования:
Хабутдинова М. Творческая история пьесы «Гөлҗамал» («Гульжамал») в зеркале переписки Н. Исанбета с С. Гиззатуллиной-Волжской. Филология и культура. Philology and Culture. 2022;(3):180-187. https://doi.org/10.26907/2074-0239-2022-69-3-180-187
For citation:
Khabutdinova M. The play “Gөlҗamal” (“Guljamal”) and the history of its creation in the mirror of N. Isanbet’s correspondence with S. Gizzatullina-Volzhskaya. Philology and Culture. 2022;(3):180-187. (In Russ.) https://doi.org/10.26907/2074-0239-2022-69-3-180-187
Просмотров:
87
Послать статью по эл. почте 