Вклад Фоата Галимуллина в развитие методики преподавания татарской литературы в школе

   В статье осмысляется вклад литературоведа Фоата Галимуллина в методику преподавания татарской литературы в школе и вузе. На заре своей педагогической карьеры ученый написал ряд статей, носящих характер юбилейных, в которых систематизировал материал об истории кафедры татарской литературы Казанского государственного педагогического института, татарского отделения и вуза в целом. Имея за плечами опыт работы диктором на радио, Фоат Галимуллин сконцентрировался в дальнейшем на разработке программ, практикумов по развитию выразительного чтения. Сформировав прочную историко-литературную базу, в конце 1980-х гг. ученый занялся разработкой школьных учебников литературы и хрестоматий. В соавторстве с учеными и учителями-практиками Ф. Г. Галимуллин разработал линейку учебников для учащихся-татар, обучающихся в русской школе. Анализ созданных этим коллективом учебников убедительно показывает, что как методист ученый является сторонником «знаниевого подхода» к освоению предмета. Ф. Г. Галимуллин разделяет идеи татарских ученых-просветителей начала ХХ века, русских методистов второй половины ХХ века (концепция В. Я. Коровиной). Татарский ученый уверен, что лучший путь постижения литературного произведения – это путь последовательного накопления знаний об эпохе, авторе, конкретном художественном тексте. Учебники Ф. Г. Галимуллина базируются на «добротной классике», отличаются логичной структурой, продуманным методическим аппаратом.

1. Тимофеева Т. В., Габидуллина Ф. И. Творчество татарских писателей ХХ века в литературно-критической деятельности Фоата Галимуллина : описательный обзор // Филологические науки. Вопросы теории и практики. Тамбов: Грамота, 2020. Том 13. Выпуск 8. C. 5–8.

2. Әхмәдуллин А. Киң карашлы галим һәм җәмәгать эшлеклесе. Казан утлары. 2016. № 3. Б. 122–124.

3. Галимуллин Ф. Лекторлык осталыгы: теориясе һәм практикасы. Татар теле һәм әдәбияты, рус теле һәм әдәбияты бүлеге студентлары өчен программа. Казан: КДПИныћ офсет лабораториясе, 1987. 18 б.

4. Галимуллин Ф. Мәктәптә сәнгатьле уку. Студентлар өчен уку әсбабы. Казан: КДПИның офсет лаобраториясе, 1984. 102 б

5. Галимуллин Ф. Рус мәктәпләренең IХ классында татар әдәбияты дәресләрен планлаштыру // Совет мәктәбе. 1987. № 11. Б. 27–29.

6. Галимуллин Ф. Татар совет әдәбиятыннан курс эше: Студентлар өчен методик кулланма. Казан: КДПИның офсет лабораториясе, 1987. 47 б.

7. Галимуллин Ф. Үззгәреш үзебездән тора: мәктәптә татар теле һәм әдәбиятын укыту мәсьәләләре турында // Социалистик Татарстан. 1987. 26 ноябрь. Б. 3.

8. Галимуллин Ф. Укучыларны сәнгатьле укырга өйрәтү. Методик әсбаб. Казан: Татар. кит. нәшр., 1988. 86 б.

9. Галимуллин Ф. Хәзерге татар әдәбиятын өйрәнх буенча методик күрсәтмәләр: студентларга мөстәкыйль әзерләнү өчен. Казан: КДПИның офсет лабораториясе, 1990. 46 б.

10. Галимуллин Ф. «Җитештерү һәм фән кешеләре» темасын өйрәнү мәсьәләсенә карата (Урта мәктәпнең Х сыйныфында) // Совет мәктәбе. 1977. Б. 25–28.

11. Галимуллин Ф. Әдәбият – сәнгать, аны шулай укытырга да кирәк // Мәгърифәт. 1997. 1 май. Б. 4.

12. Галимуллин Ф. Калдың, югалдың, дип әйтә алмасын: әдәбият укыту мәсьәләләре хакында // Татарстан хәбәрләре. 1992. 20 май. Б. 4.

13. Галимуллин Ф. Кафедрадан иҗат мәйданына (КДПИның татар әдәбияты кафедрасының 50 еллыгы турында) // Социалистик Татарстан. 1976. 3 декабрь.

14. Галимуллин Ф. Методикабыз камилләшә. (Ә. Нигъмәтуллинның «Урта мәктәптә татар әдәбиятын укытуның фәнни-методик нигезләре» исемле китабына (1983) бәяләмә) // Социалистик Татарстан. 1984. 29 март.

15. Галимуллин Ф. Ничек сәнгатьле укырга? Г. Тукайный «Китмибез!» шигыре мисалында // Мәгариф. 1991. № 4. Б. 14–16.

16. Галимуллин Ф. Рус мәктәпләренең Х классында татар әдәбияты дәресләрен якынча планлаштыру // Мәгариф. 1991. № 9. Б. 23–24.

17. Галимуллин Ф. Сәнгатьлe уку. КДПИның татар теле һәм әдәбияты, рус теле һәм әдәбияты бүлеге студентлары өчен программа. Казан: КДПИ, 1976. 20 б.

18. Галимуллин Ф. Сәнгатьле уку. КДПИ студентлары өчен программа. Казан: КДПИ, 1994. 16 б.

19. Галимуллин Ф. Сәнгатьле уку. Студентлар өчен программа. Казан: КДПУ. 2004. 14 б.

20. Галимуллин Ф. Сәнгатьле уку. Татар теле һәм әдәбияты бүлеге студентлары өчен программа. Тулыландырылган икенче басма. Казан: КДПИның офсет лабораториясе, 1983. 10 б.

21. Галимуллин Ф. Сәнгатьле укый беләсезме? (Икенче әңгәмә) // Совет мәктәбе. 1985. № 6. Б. 17–19.

22. Галимуллин Ф. Сәнгатьле укый беләсезме? (Өченче әңгәмә) // Совет мәктәбе. 1987. № 5. Б. 18–21 б.

23. Галимуллин Ф. Сәнгатьле укый беләсезме? / Беренче әнгәмә. // Совет мәктәбе. 1984. № 2. Б. 19–21.

24. Галимуллин Ф. Үткәне данлы, киләчәге матур. КДПИның 100 еллыгына багышланган очерк // Казан утлары. 1976. № 10. Б. 182–186.

25. Галимуллин Ф., Хатипов Ф. и др. Татар әдәбияты белеме. КДПИның татар әдәбияты кафедрасының 50 еллык тарихы турында // Казан дәүләт педагогия институтында фәнни тикшеренүләр. Казан: КДПИ, 1976. Б. 93–105.

26. Каләм белән гомер буйлап...: Фоат Галимуллин хезмәтләренең библиографиясе / төз. А. Ф. Галимуллина, Л. И. Минһаҗева. Казань: РИЦ «Школа», 2018. 108 с.

27. Каюмова Г. Фоат Галимуллинның заманча татар әдәбияты дәреслекләре төзүдәге роле // Татарская литература и культура в контексте взаимодействия национальных литератур и искусств (к 80-летию профессора Казанского федерального университета Ф. Г.

28. Галимуллина) : материалы Международной научно-практической конференции (Казань, 26–27 марта 2021 г.) / под общ. ред. Ф. С. Сайфулиной. Казань: Издательство Казанского университета, 2021. Б. 145–150.

29. Мотыйгуллина А. Р. Фоат Галимуллинның фәнниметодик эшчәнлеге // Татарская литература и культура в контексте взаимодействия национальных литератур и искусств (к 80-летию профессора Казанского федерального университета Ф. Г. Галимуллина) : материалы Международной научно-практической конференции (Казань, 26–27 марта 2021 г.) / под общ. ред. Ф. С. Сайфулиной. Казань: Издательство Казанского университета, 2021. Б. 217–223.

30. Назмиева В. Г. Сәнгатьле уку – милли культурабызга бер адым // Татарская литература и культура в контексте взаимодействия национальных литератур и искусств (к 80-летию профессора Казанского федерального университета Ф. Г. Галимуллина) : материалы Международной научно-практической конференции (Казань, 26–27 марта 2021 г.) / под общ. ред. Ф. С. Сайфулиной. Казань: Издательство Казанского университета, 2021. С. 376–379.

31. Татар әдәбияты. 11 сыйныф: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен туган тел буларак өйрәнүче укучылар өчен) / авт. Ф. Г. Галимуллин, Л. И. Минһаҗева, Л. К. Хисмәтова. Казан: Татар. кит. нәшр., 2016. 359 б.